Lễ cưới là ngày lễ trọng đại và thiêng liêng của mỗi người nên việc nắm rõ và hiểu rõ về nghi lễ cưới hỏi là điều vô cùng cần thiết và quan trọng. Với sự phát triển của thế giới ngày nay và sự du nhập của nhiều nền văn hóa, đặc biệt là văn hóa phương Tây, những thủ tục truyền thống đã được giản lược bớt để phù hợp hơn với cuộc sống hiện đại". Tuy nhiên, bây giờ vẫn còn rất nhiều người lựa chọn theo phong tục đám cưới truyền thống, vì nó đặc biệt và nó mang bản sắc văn hóa riêng của người Việt Nam.
Nghi lễ thứ nhất - Dạm ngõ
Đây là nghi lễ đầu tiên trong đám cưới truyền thống. Lễ dạm ngõ này thực chất là cuộc gặp gỡ giữa hai gia đình. Nhà trai sang nhà gái để chính thức ăn hỏi đôi nam nữ tiếp tục quá trình tìm hiểu nhau kỹ càng hơn trước khi đi đến quyết định kết hôn.
Lễ dạm ngõ không cần nhờ người mai mối hay những lễ vật. Gia đình hai bên sẽ thảo luận về ngày đính hôn và đám cưới, ngày được chọn và các thủ tục khác.
Mặc dù là một lễ dạm ngõ khá đơn giản nhưng được nhiều gia đình lưu giữ và xem đây là dịp để hai gia đình gặp gỡ, gắn kết nhau hơn. Thực chất, nghi lễ này chỉ là một ứng xử văn hóa giữa hai gia đình. Lễ vật trong ngày này chỉ có trầu cau, có nơi còn có thêm trà thảo mộc, thuốc lá, bánh kẹo …
Nghi lễ thứ hai - Ăn Hỏi
Lễ ăn hỏi này được coi là lễ đính hôn trong phong tục truyền thống của người Việt Nam. Đây là một thông báo chính thức về việc kết hôn giữa hai bên gia đình. Với miền Bắc, nhà trai cần chuẩn bị lễ ăn hỏi theo số lẻ gồm 5, 7, 9, 11 lễ. Ngược lại, ở miền Nam, nhà trai phải chuẩn bị lễ ăn hỏi theo số chẵn. Ở cả hai miền, nhà gái quyết định số lượng lễ vật và các vật phẩm trong lễ vật. Thông thường, lễ đính hôn sẽ có trầu cau, rượu, cốm, chè, hạt sen, bánh dày, hoa quả, gạo nếp, thịt lợn. Quà sẽ được chuẩn bị tùy theo hoàn cảnh của hai bên gia đình.
Đến ngày đã định, nhà trai gồm người lớn tuổi, bố mẹ chú rể và chú rể sẽ mang tráp đến nhà gái bởi các thanh niên chưa vợ, nhà gái đồng thời cũng phải có các thiếu nữ chưa chồng tương ứng để bê tráp.. Trong lễ này, cô dâu mặc trang phục truyền thống và chú rể mặc vest.
Thủ tục ăn hỏi được diễn ra tại nhà gái, bày biện, trà bánh, mời họ hàng hai bên. Khi khách hai bên đã yên vị, đại diện nhà trai và nhà gái chào hỏi chính thức, đồng ý cho đôi tân hôn được kết mối tơ duyên. Sau khi hai họ tộc thống nhất tổ chức đám cưới, bố mẹ cô dâu sẽ đưa cô dâu chú rể lên lầu thắp hương, cúng bái, báo cáo với gia tiên tiền tổ của cô dâu. Thủ tục cuối cùng là cô dâu chú rể ra mắt gia đình hai họ, rót nước, mời trầu cho khách hai bên.
Nghi lễ thứ ba - Lễ xin dâu
Lễ xin dâu truyền thống đã có từ lâu đời nhưng đến nay một số gia đình đã bỏ qua để đơn giản hóa phong tục cưới hỏi. Đây là loại nghi lễ trong đám cưới truyền thống, trước giờ đón dâu, mẹ của chú rể và nhà trai sẽ sang nhà gái mang theo một ly trầu cau và một chai rượu (hay còn gọi là tráp xin dâu) trước khi dọn tiệc cưới để nhà gái có thể yên tâm chuẩn bị cho tiệc cưới.
Nghi lễ thứ tư - Lễ rước dâu
Lễ cưới truyền thống ở nước ta được nối tiếp với lễ đón dâu hay còn gọi là lễ rước dâu. Trong lễ này, chú rể đón cô dâu về nhà bằng hoa cưới và quà tặng. Theo phong tục truyền thống, trong lễ này, hai bên gia đình sẽ trao nhau lễ vật và chuẩn bị của hồi môn cho cô dâu như một nghi thức chúc phúc cho đôi tân hôn vĩnh viễn hạnh phúc và thịnh vượng.
Theo nghi thức cưới hỏi truyền thống ở hai bên gia đình, đôi uyên ương sẽ dành thời gian tổ chức tiệc cưới, thông báo tin cưới đến bạn bè gần xa và những người xung quanh, cùng chung vui với hạnh phúc mới. Đúng ngày giờ đã chọn, chú rể sẽ cùng bố và đại diện nhà trai đến nhà gái và đón dâu về nhà bằng xe hoa. Trang phục cưới lúc này mang phong cách châu u, cô dâu mặc váy cưới trắng, chú rể mặc vest. Các khách mời tham dự cũng sẽ chỉnh tề để chúc phúc cho hai bên gia đình trong lễ cưới.
Nghi lễ thứ năm - Lễ lại mặt
Lễ lại mặt là phong tục cuối cùng sau đám cưới. Về nhà gái, thường là sau đám cưới. Thông thường, sính lễ do nhà trai chuẩn bị là một con gà trống và gạo nếp, hoặc chỉ bánh kẹo, rượu và thuốc lá để đôi vợ chồng trẻ mang về nhà bà ngoại. Vào ngày này, cô dâu chú rể sẽ ở lại ăn cơm cùng bố mẹ vợ.
